2 ـ حديثي که از امام صادق عليه السلام نقل شده و به مقبوله عمر بن خنظله معروف است:
من کان منکم قد روي حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا فليرضوا به حکما فاني قد جعلته عليکم حاکما فاذا حکم بحکمنا فلم يقبله منه فانما استخف بحکم الله و علينا رد و الراد علينا کالراد علي الله و هو علي حد الشرک بالله.
امام صادق عليه السلام فرمودند: هر کس از شما حديث ما را نقل مي کند در حلال و حرام ما نظر دارد و احکام ما را مي شناسد به حکومت او رضايت دهيد همانا من او را حاکم شما قرار دادم پس وقتي او به حکم ما حکم کرد اگر قبول نشود، سبک شمردن حکم خدا و رد بر ما است و رد ما رد خداست و آن در حد شرک به خداست. 3
فقيه در اصطلاح امروز همان شخصي است که در حديث با تعبير عارف به حلال و حرام معرفي شده است.
شيوه استدلال به اين حديث چنين است: وقتي در زمان حضور معصوم عليه السلام و در صورت دسترسي نداشتن به معصوم و حاکميت نداشتن او وظيفه مردم مراجعه به فقيهان جام الشرايط است، در زمان غيبت که اصلا معصوم حضور ندارد به طريق اولي وظيفه مردم مراجعه به فقيهان جامع الشرايط است.
3 ـ حديثي که مرحوم صدوق از امير المومنين علي عليه السلام نقل مي کند که رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: اللهم ارحم خلفائي (خدايا جانشينان مرا مورد رحمت خويش قرار ده) از آن حضرت سوال شد جانشينان شما چه کساني هستند؟ حضرت فرمود: الذين ياتون من بعدي يروون حديثي و ستتي (آنان که بعد از من مي آيند و حديث و سنت مرا نقل مي کنند)4 براي دلالت اين حديث براي ولايت فقيه بايد به دو نکته توجه کرد:
الف: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم از سه شان عمده برخوردار بودند 1 ـ تبليغ آيات الهي و رساندن احکام شرعيي و راهنمايي مردم 2 ـ قضاوت در موارد اختلاف و رفع خصومت 3 ـ زمامداري جامعه اسلامي و تدبير آن يعني ولايت.
ب: منظور از کساني که بعد از حضرت مي آيند و حديث و سنت او را نقل مي کنند فقيهان هستند نه راويان و محدثان، زيرا راوي فقط نقل حديث مي کند و نمي داند آنچه که نقل مي کند حديث و سنت خود حضرت است يا نه؟ معارض و مخصص را نمي شناسد و کسي اين امور را مي شناسد که به مقام اجتهاد و درجه فقاهت رسيده باشد.
با توجه به اين دو نکته از حديث چنين استفاده مي کنيم: فقيهان جانشينان پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم مي باشند و شئوني که براي حضرت بود (تبليغ دين ـ قضاوت ـ زمامداري و ولايت) براي جانشينان او نيز خواهد بود.
شرايط ولي فقيه:
1 ـ اجتهاد و فقاهت: از آن رو که در حکومت ديني اداره جامعه بر اساس قوانين اسلامي است کسي که در راس قدرت قرار مي گيرد بايد آگاهي کافي به قوانين اسلام داشته باشد تا در جربان اداره اجتماع از اين قوانين سرپيچي نشود اين آشنايي بايد در حد اجتهاد باشد.
2 ـ عدالت و تقوي: زيرا اگر حاکم و فقيه از تقوي و عدالت برخوردار نباشد قدرت، او را تباه مي کند و ممکن است منافع شخصي يا گروهي را بر منافع اجتماعي و ملي مقدم بدارد براي ولي فقيه درستکاري و امانت و عدالت شرط است تا مردم با اطمينان و اعتماد زمام امور را به او بسپارند.
3 ـ آگاهي واهتمام به صالح اجتماعي، يعني مدير و مدبر باشد.
قال علي عليه السلام: ايها الناس ان احق الناس بهذا الامر اقواهم عليه و اعلمهم بامر الله فيه 5 (علي عليه السلام فرمودند: اي مردم شايسته ترين مردم براي حکومت کسي است که از ديگران توانات و به دستور خد در امر حکومت داناتر باشد) 6
تمرين:
1 ـ ولايت در لغت عربي به چه معنايي آمده و مراد از ولايت فقيه چيست؟
2 ـ دليل عقلي ولايت فقيه را بيان کنيد.
3 ـ توقيع شريف امام زمان عليه السلام درباره رجوع به فقيهان چيست؟
4 ـ شيوه استدلال به مقبوله عمر بن حنظله را بيان کنيد.
5 ـ شئون ولايت فقيه در حديث اللهم ارحم خلفائي چيست؟
6 ـ شرايط ولي فقيه را بيان کنيد.


1 ـ قاموس المحيط ص 1732 ـ مصباح المنير، ج 2 ص 396 ـ تاج العروس، ج 10، ص 398.
2 ـ اکمال ادين صدوق، ج 2، ص 483.
3 ـ اصول کافي، ج 1، ص 67.
4 ـ من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 420 ـ وسائل الشيعه، ج 18، ص 65.
5 ـ نهج البلاغه، خطبه 173.
6 ـ بحث ولايت فقيه اقتباس از بحثهاي آيت الله مصباح يزدي و جناب استاد هادوي تهراني.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: